Yn cyflwyno'r artistiaid a gyrhaeddodd restr fer Gwobr Goffa Eirian Llwyd 2025...
Lisa Carter Grist
Mae Lisa Carter Grist, a aned yng Nghaerdydd, 1972 yn artist sy'n byw ac yn gweithio yng ngogledd Cymru. Mae hi'n gwneud gweithiau haniaethol a mynegiadol sy'n datgelu bydoedd sy'n deillio o arbrofi, a'r daith emosiynol sy'n gysylltiedig â gwneud, dinistrio ac adfywio gwaith. Gan ddefnyddio tirwedd, y tu mewn i adeiladau ynghyd a’r corff i feddwl trwy ei gwaith yn y stiwdio, mae hi hefyd yn defnyddio dylanwadau, darnau personol, llenyddol a gweledol gan eu casglu a’u trefnu ar fwrdd y stiwdio. Mae’n golygu rhain gan ddefnyddio ei greddf a’i hemosiynau i ddod o hyd i gysylltiadau sy'n ffurfio esgusion sydd yn cael eu trawsnewid gan benderfyniadau byrbwyll, dylanwad y deunyddiau a'u naws.
Gan weithio fel sylwedydd ansicr neu gydweithredwr yn hytrach na chyfarwyddwr, rôl y mae’n credu sy’n cael ei dylanwadu gan ei phrofiad o ddylunio theatr, caiff ei thynnu i mewn i’r gofodau emosiynol a dychmygus a gynhyrchir gan wneud marciau ac ail-lunio ffurfiau. Mae ei gweithiau'n ymddangos yn idiosyncratig ond mae llawer yn cysylltu â'u gilydd trwy ryng-gysylltedd eu ffynonellau, a'r broses o'u gwneud yn aml yn golygu trosglwyddo trwy argraffu o un wyneb i'r llall.
Working as an uncertain observer or a collaborator rather than a director, a role that she believes is influenced by her experience of theatre design, she is drawn into the emotional and imaginative spaces that are generated by mark making and the re-shaping of forms. Her works seem idiosyncratic but many link together through the interconnectivity of their sources, and the process of their making which often involves the transferral by print from one surface to another.
Elin Crowley
“Rwy’n artist llawrydd sy’n arbenigo mewn gwaith argraffu, a newydd gwblhau cwrs MA mewn Celf Gain ym Mhrifysgol Aberystwyth, gan arbenigo mewn argraffu, canolbwyntiais ar ysgythriad copr, alwminium a dull collagraph. Mae fy ngwaith yn seiliedig ar y tirwedd o’m cwmpas ym Mro Ddyfi. Mae’r gwaith yn deillio o werthfawrogiad o’r ffordd o fyw yng nghefn gwlad; y traddodiadau, iaith, diwylliant Cymreig a phrydferthwch y tirwedd sy’n rhan anatod o’m mywyd.
Dewisiais ymgeisio ar gyfer gwobr goffa Eirian Llwyd ar drobwynt yn fy ngyrfa. Rwyf newydd gwblhau cwrs MA ac wedi treulio 2 flynedd dwys yn canolbwyntio ar wella fy nghrefft argraffu ac o ystyried fy nghysyniadau mewn dyfnder. Rwy’n awyddus iawn i barhau gyda datblygu fy ngwaith a gwthio’r ffiniau fel bod fy nelweddau yn wreiddiol a fy chwilfrydedd am greu yn parhau. Mae gwneud bywoliaeth o argraffu yn freuddwyd i mi. Er fy mod yn cael pleser mawr o greu ac mewn sefyllfa ffodus i fod yn llawrydd, mae cyflawni popeth yr hoffwn gyda 3 o blant ac yn byw mewn ardal wledig yng Nghymru yn gallu teimlo’n anodd oherwydd y cyfyngiadau i rwydweithio sy’n bwysig yn y byd celf.” - Elin Crowley
I applied for the Eirian Llwyd memorial award at a turning point in my career. I have just completed an MA course and have spent 2 intensive years focusing on improving my printing craft and considering my concepts in depth. I am very keen to continue developing my work and push the boundaries so that my images are original and my curiosity about creating continues. Making a living from printing is a dream of mine, and although I get great pleasure from creating, and am in a fortunate position to be a freelancer, achieving everything I would like with 3 children and living in a rural area in Wales can feel difficult due to the limitations of networking, which is important in the art world.” - Elin Crowley
Zoe Lewthwaite
“Mae fy ymarfer artistig wedi cael ei siapio gan y newid o'r ffordd gyflym o fyw a gweithio yn Llundain yn dilyn symud yn ôl adref i dawelwch Pen Llŷn. Ers 2021, rwyf wedi bod datblygu fy ymarfer fel argraffydd tecstilau yn fy stiwdio yng Nghanolfan Grefftau Aberuchaf, Abersoch.
Mae cael lle creadigol fy hun yn rhoi’r amser a’r ffocws i mi ddatblygu fy arbenigedd mewn argraffu a chynnal gweithdai i hyrwyddo llawenydd a phwysigrwydd crefftau sydd wedi'u gwneud â llaw. Rwyf hefyd yn defnyddio'r gofod i arddangos fy ngwaith a chynnig cipolwg o fy ngwaith creadigol i ymwelwyr sy'n mynd heibio, mewn lleoliad ymarferol a rhyngweithiol.
Mae symud yn ôl i Ben Llŷn wedi dyfnhau fy ngwerthfawrogiad o’r tirwedd a’r arfordir lleol ble y byddaf yn archwilio'r traethlinau a'r tir, nid yn unig fel ffynhonnell o ysbrydoliaeth ond hefyd fel adnodd cyfoethog ar gyfer deunyddiau. Gyda chynaliadwyedd mewn golwg ac ymwybyddiaeth o'r effaith sydd gan y diwydiant tecstilau ar yr amgylchedd, rwy'n ymwybodol o'r deunyddiau rwy'n eu defnyddio ac rwy'n mwynhau arbrofi â nhw, creu pigmentau naturiol fy hun tra'n gweithio'n bennaf gyda ffeibrau naturiol.
Mae fy mhroses ddylunio yn aml yn dechrau trwy ddarlunio digymell gydag inc a golosg ar roliau mawr o bapur sydd, yn fy marn i, yn cynorthwyo fy arddull arlunio ac yn ffurfio datblygiad naturiol yn fy ngwaith. Mae darlunio mewn ffordd llac a llawn mynegiant yn fy helpu i leddfu pwysau a chofleidio camgymeriadau ar hyd y ffordd; yn aml yn arwain at rai o'm darnau gwaith gorau. Mewn byd sydd yn aml yn blaenoriaethu perffeithrwydd, rwy’n credu ei fod yn bwysig dathlu ac amlygu gwerth a harddwch yr amherffaith.” - Zoe Lewthwaite
Moving back to the Llŷn has deepened my appreciation for the local landscape and coastline where I explore the shorelines and terrain, not only as a source of inspiration but also as a rich resource for materials. With sustainability in mind and an awareness of the textile industry's impact on the environment, I am mindful of the materials I use and enjoy experimenting with creating my own natural pigments while primarily working with natural fibres.
My design process often starts by drawing spontaneously with ink and charcoal on large rolls of paper which I find aids my drawing style and forms a natural development in my work. Drawing in a loose and expressive way helps me to alleviate pressure and embrace mistakes along the way; often leading to some of my most cherished pieces of work. In a world that often prioritises perfection, I believe it’s important to celebrate and highlight the value and beauty of the imperfect." - Zoe Lewthwaite
Flora McLachlan (ENILLYDD)
Mae delweddaeth Flora McLachlan yn deillio o’i synnwyr o elfennau chwedlonol ac archdeipaidd y dirwedd, fel y’u ceir yn y traddodiad adrodd straeon. Mae hi wedi’i swyno gan sut mae gweddillion ein plentyndod a darllen gydol oes yn effeithio ar ein cysylltiad emosiynol â thirwedd. Mae hi wedi bod yn byw ym Mrynberian, Gorllewin Cymru, ers un mlynedd ar ddeg, ac mae ei gwaith yn myfyrio fwyfwy ar fythau lleol, real a dychmygol, fel straeon o berthyn, llywio ei ffordd tuag at deimlad o gartref, dysgu iaith wahanol.
Mae motiff y cwest trawsnewidiol yn llywio ei gwaith gydag ymdeimlad o deithio allan i'r goedwig wyllt, ac i mewn i ddirgelion yr hunan. Mae hi’n gwneud darluniau o lefydd anghyfarwydd yng Nghymru, yn gwrando ar chwedlau, chwedlau awgrymog hanner-clywedig, yn dychmygu’r chwedloniaeth leol, yn gweithio mewn cyfresi i adeiladu gweledigaeth stori gyfoethog. Mae'r gyfres o lithograffau yn seiliedig ar arhosiad yng Nghorris yng Ngogledd Cymru. Mae hi wedi ymroi i arloesi o fewn argraffu, gan arbrofi gyda thechnegau ysgythriad peintiol megis trosglwyddo monoteip, golchi tir gwyn, trosglwyddo colagraff, a'r dull sugar lift a ddefnyddir gan Picasso, lle mae'n defnyddio ei saim trwyn i wneud patrymau gwrthsefyll.
“Rwy’n mwynhau gweithio gydag olion annisgwyl, eu harsylwi ac ymateb iddynt, i freuddwydio fy nelweddau i fodolaeth. Trwy byrth alcemegol ysgythriad neu lithograffeg, gallaf fynd i mewn i wahanol fydoedd hudolus a gwneud fy ngwaith yn yr awyrgylchoedd stori tylwyth teg hynny.”
“Wrth ysgythru, mae’r plât copr yn mynd i mewn i’r mordant fel i grochan gwrach; Gan weithio fel hyn, rydych yn darlunio swynganeuon ac yn bwrw swynion. Rwy'n mwynhau defnyddio tiroedd ysgythru parhaol ac anhrefnus i ollwng cyfle i mewn i'm gwaith, a byddaf wedyn yn sgrafellu i mewn iddo gyda chrafwr ac ysgythru ychwanegol i gyrraedd y ddelwedd ac atgofio fy straeon cysgodol, breuddwydiol. Mae awgrym o ymestyn y tu hwnt, neu tuag at yr Arall, bob amser yn bresennol yn fy ngwaith.
Rwyf hefyd yn defnyddio defod a dewiniaeth syml i ysgogi cysylltiadau annisgwyl. Felly mae delweddau o fy mywyd bob dydd a’m cof yn cael eu casglu a’u rhwymo i fytholeg bersonol betrus a barddonol sy’n fy ngwau i’r byd ac i bobl eraill.” - Flora McLachlan
“I enjoy working with unexpected traces, observing and responding to them, to dream my images into being. Through the alchemical portals of etching or lithography, I can enter different magical worlds and make my work in those fairytale atmospheres.”
“In etching, the copper plate enters the mordant as into a witch’s cauldron; working like this, you are drawing incantations and casting spells. I enjoy using impermanent and chaotic etching grounds to let chance into my work, which I then scry into with scraper and additional etching to reach the image and evoke my shadowy, dreamlike stories. A suggestion of reaching beyond, or towards the Other, is always present in my work.
I also use simple ritual and divination to provoke unexpected connections. Images from my everyday life and my memory are thus gathered and bound into a tentative and poetic personal mythology that weaves me to the world and to other people.” - Flora Mclachlan
Gareth Berwyn
Argraffwr Cymreig o Waunfawr, Gwynedd yw Gareth Berwyn. Cymraeg yw ei iaith gyntaf.
Mae Gareth yn artist niwroamrywiol ac yn dod o gefndir dosbarth gweithiol. Mae'r agweddau hyn ar hunaniaeth ddiwylliannol yn llywio ei ymarfer celfyddyd gain a'i ymgysylltiad cymdeithasol yn uniongyrchol. Mae Gareth yn un o sylfaenwyr Mutton Fist Press; sefydliad celf a arweinir gan bobl gyda anableddau, gan gynnig cyfleusterau argraffu, addysgu a chymorth gyrfa celf i'r cyhoedd yn gyffredinol. Ethos y sefydliad ydi rhoi blaenoriaeth i artistiaid anabl ac o ardaloedd ymylol cymdeithas. Mae Gareth hefyd yn aelod gweithgar o oriel gelf gydweithredol Five Years yn Archway, Gogledd Llundain, swydd sy’n galluogi iddo arddangos gwaith artistiaid o ogledd Cymru yn y brifddinas.
Dechreuodd Gareth weithio'n agos gyda'r meistr argraffwr Frank Connelly yn y 2000au cynnar. Bu’n gweithio ar draws myrdd o ddisgyblaethau argraffu, gyda ffocws arbennig ar argraffiadau intaglio, yn enwedig ysgythriadau ffotograffig cymhleth. Ers dros 20 mlynedd bellach mae Gareth wedi gweithio fel technegydd a thiwtor mewn sawl sefydliad mawreddog yn Llundain, gan gynnwys Blackheath Conservatoire, The City Literary Institute a The Royal Drawing School. Mae Gareth yn aml yn dyfeisio ac yn dysgu ei gyrsiau byr lefel arbenigol ei hun yn y colegau hyn, er mwyn rhannu ei brosesau print dyfeisgar a hynod ochr yn ochr â dulliau mwy traddodiadol.
Gareth began working closely with Master printmaker Frank Connelly in the early 2000s. Working across a myriad of print disciplines, with particular focus on the editioning of intaglio prints, especially complex photo-etchings. Over the past 20+ years Gareth has worked as a technician and tutor in several prestigious London institutions, including Blackheath Conservatoire, The City Literary Institute, and The Royal Drawing School. Gareth often devises and teaches his own expert level short courses at these colleges, in order to share his ingenious and idiosyncratic print processes alongside more traditional methods.
Eleanor Whiteman
“Mae fy nghefndir mewn daeareg a ffotograffiaeth wedi dyfnhau fy mherthynas â’r tirwedd, o ddyddiau oerllyd yn mapio’r creigiau fel myfyriwr, i oriau a dreuliwyd yn cerdded llwybr y clogwyn gyda fy nghamera. Mae cerdded a chysylltu â’r tirwedd yn rhan bwysig o fy mhroses gan fod hyn yn caniatáu i ddisgwrs ddatblygu gyda lle sydd bob amser yn esblygu a byth yn statig. Rwy'n byw ac yn gweithio yng Nghaerffili felly mae gennyf fynediad hawdd i'r arfordir, ac mae ei ddaeareg unigryw yn ffynhonnell gyson o ysbrydoliaeth. Mae gen i ddiddordeb mewn meddwl am amser yn nhermau haenau, mewn ystyr llythrennol a chysyniadol ac mae'r themâu hyn o dir ac amser dwfn yn ailadroddus trwy gydol fy ymarfer. Rwyf wedi defnyddio llawer o brosesau gwahanol mewn ymgais i fynegi’n weledol y cysyniadau o amser a thirwedd gan gynnwys leino a thorri pren, ysgythriad, mono print, paentio a ffotograffiaeth.
Darparodd cyfnod preswyl diweddar gyda M.A.D.E. Caerdydd le i archwilio ffyrdd newydd o weithio gyda print. Darganfod posibiliadau newydd wrth brofi paramedrau gwahanol ddeunyddiau er mwyn symud i ffwrdd o’r llythrennol a chaniatáu i’r ‘marc’ fod yn naratif. Daeth y delweddau a ddeilliodd o hyn yn fwy am berthynas ffurfiol, patrwm, ffurf a lliw; arsylwi a chofio. Roedd hwn yn ddatblygiad cyffrous o fewn fy ymarfer ac rwy'n teimlo ei fod wedi paratoi'r ffordd ar gyfer arbrofi pellach a dim ond fel dechrau ar ddeialog newydd ydyw.” - Elinor Whiteman
A recent residency with Cardiff M.A.D.E provided a space to explore new ways of working with print. Discovering new possibilities whilst testing the parameters of different materials in order to move away from the literal and allowing the ‘mark’ to be the narrative. The resulting images became more about formal relationship, pattern, form and colour; observed and remembered. This was an exciting development within my practice and I feel that it has paved the way for further experimentation and is just the beginning of a new dialogue. “ - Eleanor Whiteman
Jonah Evans (CANMOLIAETH UCHEL)
“Rwyf wedi arddangos printiau sengl mewn llawer o arddangosfeydd ond bellach yn teimlo ei bod yn bryd i adeiladu cyfres o weithiau print cysylltiedig ar un thema ar gyfer sioe unigol.”
Nawr yn ôl yng Nghymru mae Jonah yn mwynhau cerdded yn y mynyddoedd ac archwilio tirwedd ucheldiroedd Cymru. Mae’n tynnu lluniau ac yn darlunio o’i deithiau ac yn defnyddio’r gweithiau ‘en plein air’ hyn i gynhyrchu printiau yn ôl yn y stiwdio. Un o'r themâu parhaus yn ei waith ydi archwilio'r ardal ger ei gartref yng nghanolbarth Cymru a dod o hyd i wahanol ffyrdd o gynhyrchu delweddau sy'n mynegu ei gyffro am yr ymweliadau hynny.
Mae wedi ei ysbrydoli gan brintiau Siapaneaidd clasurol, yn enwedig y 36 golygfa o Fynydd Fuji gan Katsushika Hokusai (1760-1849). “Hoffwn briodi fy nghariad at gerdded mynyddoedd yng Nghymru gyda fy nghariad at argraffu. Yn byw yng nghanolbarth Cymru, ac yn agos at rai mynyddoedd anhygoel hoffwn gynhyrchu 36 golygfa o Gader Idris (mynydd rwy’n gyfarwydd ag ef ac wedi dringo sawl gwaith o bob ochr).
Mae natur a thirwedd yn ysbrydoliaeth barhaus. Mae argraffu yn heriol ac yn hynod ddiddorol a dymunaf ehangu fy ymarfer o argraffu leino trwy ymchwilio i nifer o wahanol dechnegau, gan gynnwys ysgythru, sychbwynt a lithograffeg." - Jonah Evans
Mae copïau o ‘i brint diweddar The Transformation of Taliesin wedi’u harddangos yn eang ac wedi gwerthu’n dda. O ganlyniad i hyn mae Jonah wedi cael ei gomisiynu i greu cyfres o ddeuddeg delwedd i gyd-fynd â llyfr o straeon chwedlonol gan yr awdur cyhoeddedig Joe Treasure.
He is inspired by the classic Japanese prints of Katsushika Hokusai (1760-1849), particularly the 36 views of Mount Fuji. “I would like to marry my love of mountain walking in Wales with my love of printmaking. Living in mid Wales and in close proximity to some incredible mountains I would like to produce 36 views of Cader Idris (a mountain I am familiar with and have climbed many times from all sides)."
Nature and landscape are a constant inspiration. Print-making is both challenging and fascinating and I wish to expand my practice of lino printing by delving into several differing techniques, including etching, drypoint and lithography." - Jonah Evans
Copies of a recent print The Transformation of Taliesin has been exhibited widely and sold well. As a result of this he has been commissioned to create a series of twelve images to accompany a mythical story book by the published author Joe Treasure.